- Op. Dr. Ali Kemal ULAŞ - 01-10-2024 11:01:01
Skolyoz cerrahisinde amaç, eğilmiş omurları düzgün (ön-arka, yan ve aksiyel düzlemlerde fizyolojik) bir şekilde dizip birbirine kaynatmaktır (füzyon ameliyatı). Kaynama sonrasında bu bölge tek bir kemik (omur) gibi hareket eder.
Genelde 45-50 derecenin üzerinde olan eğrilikler, ergenlik bitip büyüme tamamlansa bile ilerlemeye devam eder. İlerleme, sırtta ve belde estetik olarak kötü bir görüntü oluşturduğu gibi akciğer fonksiyonunu da bozabilir. Bu durumda, skolyoz cerrahisi yapan çoğu doktor, skolyoz eğriliğini azaltmak ya da artmasını engellemek için cerrahi tedaviyi tercih eder.
Büyümesi devam eden bir çocukta 40-50 derece arasında skolyoz eğriliği varsa, birçok faktör değerlendirildikten sonra ameliyata karar verilmelidir. Ameliyat kararını deneyimli bir omurga cerrahı ile tartışmak en doğrusudur.
Günümüz teknolojisi, skolyoz cerrahlarının eğrilikleri düzeltebilme yeteneklerini artırmıştır. Böylece estetik olarak düzgün bir görüntü elde edilebilir. Eğrilmiş omurların birbirine kaynatıldığı füzyon ameliyatı, skolyoz eğriliğinin artmasını engellemekte oldukça başarılıdır.
Omurlar, omuriliği korumakla da görevlidirler. Dolayısıyla ameliyat sırasında omuriliğe zarar vermemek için güvenli kalınabilen maksimum düzeltmeyi elde etmeye çalışılır.
Cerrahiden önce özel eğilmeli veya traksiyon filmi denilen özel röntgen filmleriyle skolyoz eğriliğinin ne düzeyde esnek olduğu anlaşılmaya çalışılır. Ameliyatı yapacak cerrah, bu filmlerle ölçüm yaparak esneklik hakkında fikir sahibi olur. Skolyoz eğriliği ne kadar esnekse, o kadar çok düzelme elde edilir.
Skolyoz ameliyatı, sırtın ortasında düz bir çizgi şeklinde yapılan cilt kesisiyle gerçekleştirilir. Cilt kesisinin uzunluğu, skolyozun mevcut olduğu ve düzeltilecek omurların uzandığı mesafeden iki üç santimetre daha uzun olmalıdır.
Skolyoz ameliyatından sonra iz kalmasını engellemek için cilt estetik dikiş kullanılarak dikilir. İz (keloid dokusu) oluşumunu engelleyici kremlerin kullanılması ve ilk yıl güneşe çıkarken kesi hattının üzerinin örtülmesi, kullanılan diğer önlemlerdir.
Kaburga çıkıntısı, derotasyon denilen bir ameliyat tekniği kullanılarak düzeltilir. Ancak çok ileri kaburga çıkıntısı olan hastalarda, torakoplasti denilen bir ameliyat gerekebilir.
Ameliyat sonrası erken dönemde sırt-bel ağrısı, ameliyat öncesi döneme göre daha fazla olabilir. Ancak bu ağrı birkaç hafta içinde azalır. Genelde bir yıl sonrasında çoğu hasta, ameliyat sonrasında daha az ağrı hissettiğini belirtir.
Kaynatma (füzyon) ameliyatı, omurganın anormal bölgesindeki büyümeyi tamamen durdurarak skolyoz eğriliğinin artmasını engeller.
Küçük kemik parçaları (grefti) omurların arasındaki eklemlere konularak omurlar birbirine kaynatılmaya çalışılır.
Omurganın kaynatma (füzyon) yapılan bölgesi hayat boyu hareketsiz kalır. Bu yüzden skolyoz eğriliğinin mümkün olan en az sayıda omuru birbirine kaynatarak düzeltilmesi önemlidir.
Tüm doktorların hayali, skolyozu düzeltip normal omur hareketini koruyan bir tedavi bulmaktır. Ancak günümüzdeki cerrahi tedavilerde skolyoz düzeltildiğinde omurga hareketinde bir miktar azalma ortaya çıkar.
Metal vida ve çubuklar, skolyoz ameliyatında düzeltme için gerekli kuvveti sağlamak ve kaynama olana kadar o pozisyonda tutmak için kullanılır.
Skolyoz ameliyatında kullanılan vida ve çubukların çıkarılması gerekmez. Ancak enfeksiyon ya da çubukların kırılması gibi nadir durumlarda çıkarılmaları gerekebilir.
Bu durum, her skolyoz hastasında farklı değerlendirilmelidir. Mümkün olan en az sayıda omurun kaynatılması, hastaların hareket kabiliyetini olumlu yönde etkiler.
Kemik grefti, kemik kaynamasını artırmak için kullanılır. Üç tip kemik grefti vardır: Otogreft, Allogreft, ve Suni Greftler.
Skolyoz ameliyatı, 4 ile 8 saat arasında bir süre alabilir.
Ağrı miktarı kişinin ağrı eşiğine göre değişir. Ameliyat sonrası ilk günlerde ağrı daha fazla olup çoğu hastada üçüncü günden sonra azalır.
Ağrı kesici kullanımı doktorunuza göre değişir. Hasta kontrollü analjezi (PCA) tercih edilebilir.
Birinci derece yakınlar, ilk günden başlayarak hastayı odasında ziyaret edebilirler.
Hastalar ameliyat sonrası ikinci gün ayağa kaldırılıp yürütülürler.
Genelde hastalar en geç beşinci gün taburcu olurlar ve 3-4 hafta içinde okula dönerler.
Genelde hastalardan 3 ay boyunca çok eğilmemeleri ve ağır yükler kaldırmamaları istenir.
Hastalar ikinci ay sonunda yüzme, bisiklet gibi hafif sporlara başlayabilirler. Ağır sporlar genelde altıncı aydan sonra önerilir.
Sinema, tiyatro gibi dış gezilere, hastanın ağrı kesicilere ihtiyacı olmadığı dönemde başlanabilir. Genellikle hastalar, bir buçuk, iki ay içinde araba kullanmaya başlayabilirler.
Op. Dr. Ali Kemal ULAŞ
Beyin ve Sinir Cerrahisi
Beyin ve Sinir Cerrahisi
Son Yazılar