Kısırlık (İnfertilite)

Tanım: Kısırlık, bir yıl boyunca düzenli cinsel ilişkiye rağmen gebe kalamama anlamına gelir. 35 yaşın üzerinde bir kadınsanız, 6 aylık bir denemeden sonra hamile kalamama durumu infertilite olarak adlandırılır. Ayrıca, gebe kalabilme ama canlı bebek sahibi olamama durumu da kısırlık demektir.

Primer ve Sekonder İnfertilite: Hiç hamile kalamamış bir kadına primer infertilite, en az bir hamileliği olan bir kadına ise ikincil kısırlık (sekonder infertilite) teşhisi konulur.

Erkeklerde Kısırlık: Kısırlık sadece kadın sorunu değildir. Erkekler de kısır olabilir. Kısırlık vakalarının yaklaşık üçte biri kadın kısırlığına, üçte biri ise erkeklerin sorunlarına bağlıdır. Geri kalan üçte biri, erkek ve kadın kısırlığının kombinasyonundan veya bilinen bir neden olmadan kaynaklanabilir.

Ne Zaman Doktora Görünmeli?

Aşağıdaki durumlar mevcutsa, infertilite konusunda çalışan bir kadın doğum hekiminize görünmenizi öneriyorum:

• 35 yaşından küçük ve en az bir yıldır gebe kalmaya çalışıyorsanız
• 35 yaşında veya daha büyük ve altı ay veya daha uzun süredir hamile kalmaya çalışıyorsanız
• 40 yaşın üzerindeyseniz
• Düzensiz adet dönemleriniz varsa
• Kasık ağrınız oluyorsa
• Bilinen kısırlığa dair teşhisiniz varsa
• Endometriozis veya pelvik enflamatuar hastalık teşhisi konmuşsa
• Birden fazla düşük yaptıysanız
• Kanser tedavisi gördüyseniz

Partneriniz için:

• Düşük sperm sayısı veya spermle ilgili sorunlar varsa
• Testis, prostat veya cinsel sorunlar öyküsü mevcutsa
• Kanser tedavisi geçirdiyse
• Küçük testisler veya skrotumda şişme varsa
• Ailenizde kısırlık sorunu olan kişiler mevcutsa

Kadın hastalıkları ve doğum uzmanı ile görüşmenizi öneriyorum. Partneriniz bazı durumlarda kısırlıkla ilgilenen üroloğa yönlendirilecektir.

Kadınlarda Kısırlığın Yaygın Nedenleri:

• Ovulasyon sorunları: (örneğin polikistik over sendromu (PCOS))
• Tüplerde tıkanıklık
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
• Rahim problemleri
• Tüplerin bağlanması
• Endometriozis
• İleri anne yaşı
• Otoimmün sebepler

Yumurtlama sorunları şunlardan kaynaklanabilir:

• Hormon dengesizliği
• Tümör veya kist
• Yeme bozuklukları (Anoreksi veya bulimia)
• Alkol veya uyuşturucu kullanımı
• Tiroid bezi sorunları
• Fazla kilo
• Stres
• Aşırı egzersiz
• Kısa adet döngüleri

Fallop tüplerinin veya uterus hasarının nedenleri:

• Pelvik inflamatuar hastalık
• Önceki enfeksiyonlar
• Rahimdeki polipler
• Endometriozis veya fibroidler
• Geçirilmiş cerrahiler
• Kronik tıbbi hastalık
• Ektopik gebelik
• DES sendromu

Anormal servikal mukus da kadınlarda kısırlığa neden olabilir.

Kısırlık Tedavisi:

Tedavi planlarken öncelikle tanı koymak için yapılacak tahlil ve tetkikler mevcuttur:

• Erkekte sperm analizi (spermiogram)
• Kadında hormon tahlili
• Adetin ikinci ve üçüncü günü yumurta sayımı ve ultrason
• Adetin 21. günü progesteron hormonunun ölçümü
• HSG (histerosalpingografi) veya sonohisterografi (SİS)

Yüzde 25 oranında ise hiç bir neden bulunamaz ve açıklanamayan infertilite teşhisi konur.

Doç. Dr. Aşkı ELLİBEŞ KAYA

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı